หลายคนที่เริ่มทำคอร์สออนไลน์มักถามผมว่า
แบบทดสอบก่อน-หลัง (Pre-Test / Post-Test)
จะออกแบบอย่างไรเพื่อให้คอร์สออนไลน์มีคุณภาพ
เพราะถ้าคุณภาพของแบบทดสอบไม่ดี ผู้เรียนก็จะทำแค่ให้ผ่าน ๆ ไป
แต่ถ้าแบบทดสอบมีคุณภาพดี นอกเหนือจากจะประเมินผู้เรียนได้แล้ว
ก็จะยังช่วยให้ผู้เรียนเห็นพัฒนาการของตัวเอง
รวมถึงเรา ในฐานะผู้สอน ก็จะรู้ได้ด้วยว่า
เนื้อหาของเราสื่อสารไปยังผู้เรียนได้ดีแค่ไหน
วันนี้ผมเลยอยากชวนดู “3 หลักคิด” และแนวทางออกแบบ
เพื่อให้แบบทดสอบในคอร์สของเรา ไม่ใช่แค่เครื่องมือในการประเมิน
แต่เป็นเครื่องมือในการส่งเสริมการเรียนรู้ได้ด้วยครับ
หลักคิดที่ 1 แบบทดสอบต้องสอดคล้องกับเป้าหมาย
ก่อนจะเขียนข้อคำถาม ให้ถามตัวเองก่อนเลยครับว่า
“ผู้เรียนต้องรู้อะไร ทำอะไรได้ หรือมีวิธีคิดอย่างไรหลังเรียนจบ”
– ถ้าอยากให้ผู้เรียนเข้าใจหลักการ ก็ใช้คำถามที่เน้นการวิเคราะห์
– ถ้าอยากให้นำไปประยุกต์ใช้ได้ ก็ใช้โจทย์เป็นสถานการณ์
– ถ้าอยากให้กล้าคิด กล้าแสดงความเห็น ก็ใช้คำถามสะท้อนคิด
อย่าออกแบบแค่เพื่อวัดผลผ่านหรือไม่ผ่าน
แต่ออกแบบให้ “ผู้เรียนได้ทบทวนและเรียนรู้เพิ่ม” ไปด้วยครับ
หลักคิดที่ 2 ใช้คำถามหลากหลาย ไม่ใช่แค่ปรนัย
คำถามแบบถูก/ผิด หรือหลายตัวเลือกก็พอใช้ได้ครับ
แต่ถ้าอยากให้มีคุณภาพ ควรผสมหลายแบบ เช่น
– คำถามปลายเปิด ให้ชวนผู้เรียนแสดงความคิดเห็น
– ลาก-วาง / จับคู่ เพื่อเช็คความเข้าใจเชิงโครงสร้าง
– กรณีศึกษา (Scenario-based) ให้ได้คิดและตัดสินใจ
– แบบสะท้อน (Reflection) ใช้ดูพัฒนาการทางความคิด
เครื่องมือที่จะนำมาช่วยได้มีเยอะเลยครับ Google Forms เป็นต้น
หลักคิดที่ 3 ต้องมี Feedback กลับเสมอ
อย่าให้แบบทดสอบเป็นแค่ “ทำ ส่ง จบ”
แต่ควรจะมีคำอธิบายเพิ่มเติม เช่น
– เฉลยพร้อมเหตุผล (เพราะอะไรคำตอบนี้ถึงถูก)
– คำแนะนำให้ผู้เรียนไปอ่านเพิ่มเติม
– เชื่อมโยงกลับไปยังเนื้อหาหลัก (บทที่ควรจะทบทวน)
ทีนี้ผมจะขอยกตัวอย่างการใช้งานจริง
ในคอร์ส “การสื่อสารในที่ประชุมอย่างมืออาชีพ” ให้ดูครับ
Pre-test
“ให้ผู้เรียนดูคลิปสถานการณ์ แล้วเลือกว่าจะพูดตอบแบบไหนดี”
Post-test
“ให้ผู้เรียนวางโครงคำพูด และส่งวิดีโอสั้นกลับมา พร้อม Reflection”
แบบนี้เราก็จะได้เห็นว่าผู้เรียนนำความรู้ไปใช้ได้จริงมากน้อยแค่ไหนครับ
สรุปแล้ว Pre-Test และ Post-Test ที่ดี ต้องออกแบบให้ส่งเสริมการเรียนรู้
เริ่มจาก “เป้าหมายของผู้เรียน” แล้วค่อยออกแบบคำถาม
เราก็จะได้เครื่องมือประเมินที่ทั้งมีคุณภาพ
และช่วยให้คอร์สของเราทรงพลังยิ่งขึ้นครับ