“เนื้อหาแน่นไปหมดทั้งสไลด์ ไม่รู้จะต้องดูไหนก่อน”
“เนื้อหาครบจริง แต่ผู้เรียนอึดอัดเวลาเรียนมาก”
ถ้าเคยได้ยินผู้เรียนบ่นแบบนี้ หรือรู้สึกเองว่าสไลด์
ที่ใช้ประกอบการสอนหรือการบรรยา
ทำให้ผู้เรียนอึดอัดโดยไม่รู้สาเหตุ
บทความนี้อาจจะช่วยเปิดมุมมองใหม่
เกี่ยวกับสิ่งที่เรามองข้ามไปบ่อยที่สุดเวลาทำสไลด์
นั่นคือ พื้นที่ว่าง หรือที่เรียกว่า “Whitespace” นั่นเองครับ
1. พื้นที่ว่าง ไม่ใช่พื้นที่ที่ควรรีบเติมให้เต็ม
หลายคนกลัวว่าพื้นที่ว่าง คือการใช้พื้นที่สไลด์ไม่คุ้ม
แต่จริงๆ แล้ว Whitespace คือพื้นที่ที่ให้ผู้เรียนได้พักสายตา
และโฟกัสกับเนื้อหาหลักครับ
ถ้าทุกจุดเต็มไปด้วยข้อความ ภาพ หรือกราฟิก
สมองของผู้เรียนจะต้องทำงานหนักเกินไป
2. พื้นที่ว่างช่วยให้สิ่งสำคัญในหน้าสไลด์โดดเด่นมากขึ้น
ลองนึกภาพกระดาษที่มีประโยคเดียวตรงกลาง
กับกระดาษอีกแผ่นที่มี 10 ประโยคอัดเต็มทั่วหน้า
ทุกท่านคิดว่าแบบไหนดึงสายตาคุณมากกว่ากันครับ ?
แน่นอนว่า คงจะหนีไม่พ้นกระดาษที่มีประโยคเดียวใช่ไหมครับ
การปล่อยให้มีพื้นที่ว่างรอบ ๆ ข้อความ หรือภาพ
จะช่วยเน้นให้สิ่งนั้น ๆ ดูสำคัญโดยอัตโนมัติ
ไม่ต้องใช้เอฟเฟกต์ ไม่ต้องทำกรอบ ก็เด่นขึ้นได้ทันทีครับ
3. พื้นที่ว่างคือส่วนหนึ่งของการจัดวางอย่างมีจังหวะ
เหมือนกับดนตรีที่มีช่วงเงียบ เพื่อให้โน้ตเด่นขึ้น
พื้นที่ว่างคือที่ให้ผู้ชมพักจังหวะของสายตาครับ
สไลด์ที่มีจังหวะดี จะช่วยให้ผู้เรียนตามได้ง่าย
ไม่หลุดโฟกัส แบ่งพื้นที่เป็นกริด (Grid Layout)
แล้วจัดวางให้พอดี สื่อว่าเราให้ความสำคัญกับจุดไหน
4. การเว้นพื้นที่ว่าง คือ การเคารพผู้ชม
สไลด์ที่รกเกินไป เป็นภาระทางสมองของผู้เรียนครับ
สมองผู้เรียนต้องต้องพยายามจัดระเบียบเอง
แต่ถ้าเราจัดพื้นที่ว่าง แปลว่าเราเตรียมความชัดเจนไว้ให้แล้ว
เหมือนเรากำลังพูดว่าคุณไม่ต้องเหนื่อยตีความ
ผมจัดเนื้อหาไว้ให้แล้ว ว่าควรดูตรงไหนก่อน
5. พื้นที่ว่างไม่ใช่ความว่างเปล่า แต่คือ “พื้นที่ของความเข้าใจ”
ข้อความจะชัดเจนก็ต่อเมื่อมีพื้นที่รอบ ๆ ให้มันหายใจครับ
คำคมดีๆ สั้น ๆ บนสไลด์ที่มีพื้นที่ว่างโดยรอบ
มีพลังในการสื่อสารมากกว่าสไลด์ที่มีคำอธิบายเยอะ ๆ
อัดแน่นเต็มจอ
สรุปสั้น ๆ ครับว่า Whitespace หรือพื้นที่ว่างบนสไลด์
ไม่ได้มีไว้ให้เติมอะไรเข้าไป แต่มีไว้เพื่อ
– ดึงสายตาไปยังจุดสำคัญ
– ทำให้เนื้อหาชัดขึ้นโดยไม่ต้องพูดเยอะ
– ช่วยให้ผู้เรียนรู้สึกผ่อนคลายและเข้าใจง่ายขึ้น
พื้นที่ว่าง ไม่ได้แปลว่าไม่มีอะไร
แต่มันคือส่วนที่ทำให้ทุกอย่างสมดุล
ลองกลับไปดูสไลด์เดิมที่เคยทำไว้
แล้วถามตัวเองว่าหน้านี้
มี “พื้นที่ว่าง” บ้างหรือยังครับ